Deelnemende musea: Boerderijmuseum Duurswold, Fraeylemaborg, Jan Menze van Diepen Stichting, Gerrit van Houten Stichting, Noord-Nederlands Trein & Tram Museum, Groninger Schaatsmuseum, en de Historische Scheepswerf Wolthuis.
Het zorgvuldig geslagen ijzer van de smid, de gekarnde melk in een karnton, maar ook het kunstige schilderwerk van Van Houten of het verfijnde houtsnijwerk op antieke meubelen; het zijn allemaal voorbeelden van ambacht en vakmanschap. In deze tentoonstelling tonen wij u een sterk staaltje ambacht en vakmanschap uit de collecties van musea en erfgoedinstellingen in gemeente Midden-Groningen. Klik en scroll voort en verwonder u over de soms alledaagse schoonheid van deze bijzondere objecten.
711
In dit karakteristieke vaatje werd vroeger ijs gemaakt. De kou van het natuurijs werd met de zwengel overgebracht op een metalen emmer in het houten vat. Hierdoor werd de substantie in de emmer tot ijs gevormd.
Deze serene compositie is van de hand van de Henk Helmantel (1945). Wellicht is Helmantel vandaag de dag een van de grootste schilders uit Groningen. Stillevens behoren tot zijn kernoeuvre, maar ook interieurontwerpen zijn deze realist niet vreemd. Dit stilleven met gele appels is een hommage aan Jan Menze van Diepen, die onder de indruk was van het werk van Helmantel. De objecten op het schilderij zijn dan ook afkomstig uit de collectie van de Jan Menze van Diepen Stichting en de Fraeylemaborg.
Elegant in zijn eenvoud is deze schaats van Groningse makelij. Dit gebruiksvoorwerp is het resultaat van een samenwerking tussen verschillende ambachtslieden. De smid verzorgde het ijzer, de stelmaker het houten platform en de zadelmaker het leer om de schaatsen te kunnen onderbinden.
Dit laat negentiende-eeuwse werk van Antonio Mancini (1852-1930) toont een bloemenverkoopster in Rome. De van oorsprong Napolitaanse schilder maakte gebruik van een veelzijdig kleurenpalet om de bloemen en de verkoopster vervolgens met een impressionistische toets tot leven te brengen.
De tand des tijds heeft dit object geen goed gedaan. Gebroken en verweerd is dit voorwerp na lange tijd uiteindelijk in het museum terechtgekomen. Het embleem in vleugelvorm was voor aan het treinstel van een Blauwe Engel dieseltrein bevestigd. De letters NS verwijzen naar de Nederlandse Spoorwegen. De naam Allan is de naam van de fabrikant van het treinstel. Het embleem is in verschillende kleurstellingen te zien geweest.
De karnton bestaat in vele soorten en maten. In de vroegste exemplaren, die dateren uit de middeleeuwen, werd met een stok in een ton het vet van de room geslagen. Dit kostte veel energie en mankracht. Dit latere model illustreert het begin van de mechanisatie.
712
Kunstenaar Anco Wigboldus combineerde historische nauwkeurigheid met zijn eigen artistieke inzicht om deze achttiende-eeuwse impressie van de Fraeylemaborg te maken. Vergeleken met de situatie in de achttiende eeuw heeft het adellijke woonhuis enkele stilistische veranderingen ondergaan. De vorm van het gebouw en het kenmerkende torentje zijn echter hetzelfde gebleven.
Deze laat negentiende-eeuwse meubels zijn gemaakt door de Haagse meubelmakerij Horrix, een firma die ook veel interieurstukken voor het koningshuis maakte. De massiefhouten meubelen zijn rijk gedecoreerd met sierlijk houtsnijwerk. De eigentijdse details worden extra benadrukt door de meubelen gedeeltelijk van een zwarte laklaag te voorzien.
Het is Ploeglid Johan Dijkstra die dit veelkleurige stadsgezicht van de Ubbo Emmiussingel in Groningen schilderde. Dijkstra boekte veel succes als kunstenaar en bouwde een uitgebreid en veelzijdig oeuvre op. Naast olieverfschilderijen, maakte de Groningse schilder houtsneden
en was hij actief als glazenier. Zo maakte hij glas-in-lood ramen voor het klooster in Ter Apel, hier of hier te zien op de site.
Als er over ambacht en vakmanschap wordt gesproken, dan kan de smid natuurlijk niet ontbreken. In de smidse werd een variëteit aan metalen voorwerpen gemaakt, van hoefijzers tot spijkers. Het is dan ook geen wonder dat een heet smidsvuur onmisbaar was voor de scheepswerf, waar allerlei onderdelen voor schepen werden gemaakt.
Kussenkasten zijn te vinden in vele vormen en maten en werden gemaakt in de stijl die we nu de Hollandse barok noemen. De twee exemplaren in de Fraeylemaborg zijn bijzonder fraai. Beide zijn rijkelijk versierd met verschillende soorten tropisch hout en elegant houtsnijwerk. Afgezien van de kleuren, lijken beide kasten nagenoeg hetzelfde. Wie echter goed kijkt, ziet ook markante verschillen in het houtsnijwerk.
De schilder H.W. Mesdag was bekend als zeeschilder en schilderde talloze zeegezichten, waaronder deze. De van oorsprong Groningse schilder woonde in Den Haag waar hij samen met andere gelijkgestemde kunstenaars de Haagsche School vormde. Deze beweging liet zich vooral inspireren door de Franse schilderkunst, zoals de School van Barbizon en het Frans impressionisme. Kenmerkend voor Mesdag zijn een realistische weergave en een vrij grove toets. Dit is ook in dit werk te zien.
Deze uniformjas toont het ambacht van de kleermaker zoals deze in de jaren twintig van de vorige eeuw nog actief was. Dit model voor een uniformjas voor een stationschef eerste klasse van de Nederlandse Spoorwegen is namelijk gemaakt door de Groningse kleermakerij Fa Gebr. Ibelings. Het zijn de kleine details die de jas bijzonder maken. Zo staan er kleine locomotieven op de knopen van de jas afgebeeld.
Het sierlijke zwaantje aan het ijzer van deze schaats was niet voor iedereen weggelegd. Deze verfijnde uitvoering konden enkel de rijken zich veroorloven. Het laat dan ook de status van de drager zien. Met deze schaatsen aan de voeten kon de upperclass in de 19e eeuw zijn welgesteldheid tonen.
Dit fijne stukje houtsnijwerk betreft een fioel, ook wel pinakel genoemd. Iedereen kent wellicht de grote gotische kathedralen als de Notre Dame in Parijs, waar dit soort puntige torentjes een bouwkundige functie hebben of ter decoratie dienen. Deze houten variant is van een recentere datum en werd in negentiende eeuw voor het interieur van het stationsgebouw in Groningen gemaakt.
