Toen afgegraven grond uit de binnenstad van Groningen werd afgevoerd zijn verschillende detectorvondsten gedaan. Lastig is dan precies aan te geven waar de vondst precies uit de bodem is opgegraven. En dat is spijtig, zeker wanneer het een bijzonder stuk riembeslag uit de tiende eeuw betreft zoals we hier op de foto zien.

Het riembeslag bestaat uit een rechthoekige beslagplaat van een roodkleurige koperlegering. Aan de voorzijde is deze omrand door een parelrand en een schuine lijst. Hierbinnen zit een rechthoek waarin een boom en twee naar elkaar kijkende vogels afgebeeld is, die worden omringd door blauwkleurig email (glaspasta). Vogels, boom en de lijst zijn verguld. Aan de linkerkant heeft het voorwerp een deuk opgelopen. De achterzijde is verdiept met op de vier hoeken een afgesleten aanhechtingspunt voor een niet, waarmee het voorwerp vastgezet kon worden. Met dit type beslagplaat werden lederen riemen versierd, die gebruikt werden voor het vastgorden van een zwaard of voor een paardentuig.

De beide vogels op de beslagplaat zijn pauwen. De vorm van de snavel, de kuif, de vorm van het lichaam en uiteraard de uitstaande staart wijzen daarop. De pauwen pikken aan de boom. Deze voorstelling – ontleend aan de klassieke oudheid – werd door de christenen gezien als vogels in de paradijstuin en stond symbool voor eeuwig leven.

Groningen was een belangrijke nederzetting met een koninklijk hof, mogelijk gelegen ten zuiden van de Martinikerk. Dit schitterende stuk beslag past in een dergelijke ambiance. Het kan goed afkomstig zijn van een deftig heer die op dat hof woonde, maar natuurlijk even goed van een bezoekende deftigheid. Op de vraag hoe zoiets verloren raakte is doorgaans geen antwoord.

Egge Knol – Groninger Museum

Meer lezen:
E. Knol, 2002: Twee pauwen in het paradijs, een 10e-eeuwse beslagplaat uit Groningen. In: Hervonden Stad 2002, p. 79-82