De Groninger stadsarcheoloog Gert Kortekaas werkte tijdens zijn studententijd al voortdurend aan opgravingen in de stad Groningen. Eén van die vroege opgravingen stamt uit 1981, een opgraving van de Nederlandse Jeugd Bond voor Geschiedenis bij de nieuwbouw in de Sledemennerstraat.

Hier werd een klein deel van een lang verdwenen gracht op gegraven. Dit Menrediep liep in de vijftiende en zestiende eeuw parallel aan het A-diep, dat tussen de straten Hoge en Lage der A loopt. Aan het einde van de zestiende eeuw werd het Menrediep volgegooid met rommel en gedempt.

Tussen het opgegraven afval werd een groot stuk leer gevonden. Bij de restauratie bleek dit een bijzondere geitenleren wambuis te zijn, dat bovendien nagenoeg compleet was, al ontbreekt wel de rij knopen. Aan de voorzijde is het wambuis gedecoreerd met ingesneden motieven. De knoopsgaten zijn met leer afgewerkt. Het geheel is uiterst zorgvuldig gemaakt.

De maten van het wambuis geven een indicatie van de omvang van de vroegere drager. De nek is 45 centimeter, de borst 95 en het middel 84, de heupen 100 centimeter en de totale lengte was 64 centimeter. Het wambuis heeft korte mouwen. Hieronder werden mogelijk losse mouwen gedragen.

Dit soort wambuizen is goed bekend van schilderijen en tekeningen van mannen uit de tweede helft van de zestiende eeuw. In Groningen is op het portret van de watergeus Bartold Entens de Mentheda een mooi voorbeeld van een wambuis afgebeeld, maar tastbare voorbeelden van dergelijke kledingstukken bleven nagenoeg niet bewaard.
Overigens werden er ook wambuizen van textiel gemaakt. Het leren wambuis was uiteraard slechts een deel van de kleding van een man. Zijn totale outfit was een combinatie van textiel (veelal wol) en enkele leren onderdelen. Naast wambuis en riem waren dat in elk geval ook vaak schoenen.

Egge Knol – Groninger Museum

Meer lezen:
O. Goubitz en K. Offerman, 1981: The Conservation and Restauration of a Sixteenth-Century Leather Jerkin. In: Berichten van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek 31, p. 453-463
J.A. Zimmermann, 2007: Textiel in context. Een analyse van archeologische textielvondsten uit 16e eeuws Groningen. Groningen, 2007