Wij presenteren u: de deelcollecties van Collectie Groningen

Een arsenaal aan objecten, dát is de Collectie Groningen. De diversiteit die Collectie Groningen te bieden heeft, komt voort uit een brede verzameling van objecten die in de loop van de geschiedenis gemaakt, gebruikt of gekoesterd zijn.

De vele musea en collectie-beherende instellingen die Groningen rijk is, stellen deze voorwerpen tentoon aan het publiek. Het zou natuurlijk een ratatouille aan objecten zijn, als deze niet zorgvuldig ondergebracht werden in verschillende deelcollecties. De deelcollecties samen geven richting aan de verhalen die de musea met hun verzameling willen vertellen. Met maar liefst 245 verschillende deelcollecties en een totaal van 244587 objecten* wordt duidelijk dat de verhalen van Groningen veelzijdig en divers zijn. In deze tentoonstelling worden aan de hand van verschillende objecten enkele deelcollecties van de musea uitgelicht en gepresenteerd.
(*Op basis van geactualiseerde MusIP gegevens)

MOW Museum de Oude Wolden


Het statige Bellingwolde, dicht bij de Duitse grens, is de locatie van een museum waarin historie en hedendaagse kunst samenkomen. MOW Museum de Oude Wolden, dat sinds 1973 bestaat, heeft een brede collectie aan streekhistorie. Foto’s en documenten vertellen het verhaal van Westerwolde en het Oldambt, evenals allerhande voorwerpen uit huizen van rijke herenboeren. Wat te denken van bijvoorbeeld een zilveren pijpkomfoor uit de negentiende eeuw, waarin de heer des huizes zijn rokende pijp even te ruste kon leggen, als hij zich over dringende zaken moest buigen. Dat de deelcollectie streekhistorie divers is, blijkt uit het feit dat het museum ook objecten van archeologische aard verzamelt. Hoewel het museum met zijn verhaal letterlijk dicht bij huis wil blijven, wordt ook een meer kunstzinnige kant belicht. Een deel van het oeuvre van Karel Lodewijk Bruckman met zijn magisch realistische werk, als het ‘a palette for taste and colour’, werd door de kunstenaar aan het museum nagelaten. De schilderkunst is verder vertegenwoordigd in werk van verschillende Ploegschilders, maar ook hedendaagse kunstenaars krijgen ruimte om hun werk te presenteren.

Muzeeaquarium Delfzijl


Een hunebed en een duikerspak, deze objecten hebben weinig met elkaar gemeen, zou je zeggen. Toch bevinden beide zich in de collectie van het Muzeeaquarium Delfzijl en vertellen ze iets over het verhaal van het museum. Het Muzeeaquarium Delfzijl heeft een zeer brede en diverse collectie die door de geschiedenis van het museum gevormd is. Het Muzeeaquarium vindt zijn oorsprong in de opening van een handelsmuseum in Delfzijl in 1930. Sindsdien werden er in de loop der jaren door verschillende stichtingen en verenigingen andere collecties opgezet in Delfzijl, zoals een oorlogsmuseum in de voormalige bunker en een archeologisch museum. Door de collecties van deze musea samen te voegen is uiteindelijk het Muzeeaquarium Delfzijl in zijn huidige vorm ontstaan, waarbij archeologie, scheepvaart en andere deelcollecties, die te maken hebben met het leven op en in zee, zijn samengebracht. Dit zorgt ervoor dat zowel de lokale geschiedenis, waarbij archeologische objecten als een hunebed uit de buurt van het verdwenen dorp Heveskes en een duikerspak, dat werd gebruikt bij onderwaterwerken in de provincie, naast elkaar te zien zijn in het Muzeeaquarium.

GR-ID


Het GR-ID is een interactief museum waarbij het publiek wordt gestimuleerd om deel te nemen aan de processen van het drukken. Gevormd uit het Grafisch Museum dat zich oorspronkelijk meer richtte op drukkers, is het nu een representatief museum dat door middel van tentoonstellingen en workshops het grafisch erfgoed in Groningen wil tonen. Zeer belangrijk voor de collectie zijn de grafische objecten die werden èn nog steeds worden gebruikt, zoals de drukpersen en een risograaf. Een deel hiervan is afkomstig uit de voormalige werkplaats van Ploeglid Hendrik Nicolaas Werkman, die met zijn druksels en publicaties als The Next Call meetelde in de internationale avant-garde beweging van de eerste helft van de twintigste eeuw. Naast de drukmachines, heeft het GR-ID ook drukmateriaal op miniatuurformaat. Bijeengebracht door een voormalig Querido directeur, behoren de kleine machines en persen nu tot de deelcollectie grafische curiosa.

Noordelijk Scheepvaartmuseum


Het Noordelijk Scheepvaartmuseum was oorspronkelijk gevestigd in het Goudkantoor in Groningen. Het museum verzamelt sinds 1932 objecten die te maken hebben met de zee- en binnenvaart. Ondanks het verlies van een substantieel deel van de oorspronkelijke collectie tijdens de Tweede Wereldoorlog, heeft het museum inmiddels een indrukwekkende verzameling opgebouwd rond het betreffende thema. Het museum heeft deze onderverdeeld in maar liefst twintig deelcollecties, die variëren van voorwerpen die gebruikt werden bij de walvisvaart tot grote scheepsmotoren. Het complete stuurhuis, oorspronkelijk afkomstig van het schip ‘Erebus’ en het interieur aangevuld met objecten uit de collectie, geeft een levensecht beeld van een stuurhut op een kustvaarder uit de twintigste eeuw. Het museum is inmiddels al jaren gevestigd in twee middeleeuwse panden aan de Brugstraat en heeft nu ook onder andere een prachtige achttiende-eeuwse schouw in beheer. Met het historische karakter van de gebouwen in gedachten, wordt gewerkt aan een meer algemeen historisch museum.

Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen


De stichting Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen is een organisatie die het beheer heeft over objecten en documentatie uit de Tweede Wereldoorlog in de stad en provincie Groningen. Het OVCG streeft ernaar om door middel van educatieve projecten, publicaties en tentoonstellingen de kennis over de oorlog te bewaren en over te brengen op nieuwe generaties. Een grootschalig project over het Scholtenhuis heeft bijvoorbeeld geleid tot een website met een virtuele reconstructie van het gebouw. Mede dankzij de bewaarde objecten, zoals een typemachine waarop menig arrestatiebevel is uitgedraaid, is een dergelijke reconstructie mogelijk. De collectie van het OVCG is gebaseerd op schenkingen en is zeer omvangrijk. Het bevat objecten uit de Tweede Wereldoorlog en kort daarna, die variëren van speelgoed tot granaten en wapens. Exemplarisch voor de diversiteit zijn bijvoorbeeld de dagboeken van Geke Hollema, die een heel persoonlijk beeld van het leven in oorlogstijd geven.

Museum Nienoord


Het landgoed Nienoord is een voorname Groningse borg die oorspronkelijk dateert uit de vroege zestiende eeuw. Sinds 1958 is daar het Nationaal Rijtuigmuseum gevestigd. De collectie bestaat onder andere uit koetsen en arrensleden en alles wat daarbij hoort, van rijtuigmodellen, tot lantaarns en ontwerptekeningen. Een bijzonder object uit de collectie is bijvoorbeeld de Koninklijke coupé die behoorde aan koning Willem I. Naast de rijtuighistorie is ook de geschiedenis van de borg en zijn bewoners belangrijk voor het museum. Dit wordt getoond in de inrichting van het monumentale negentiende-eeuwse pand, maar ook op het landgoed zelf. Zo bevindt zich in de tuin een rijk gedecoreerde Italiaanse schelpengrot, waaraan een interessant verhaal gekoppeld is. Met de borg en de collectie rijtuigen wil het museum het leven in het Westerkwartier omstreeks 1900 inzichtelijker maken.

Landgoed Verhildersum


Letterlijk en figuurlijk een doek van formaat: het portret van de familie van Allard Tjarda van Starkenborgh, heer van Leens. De familie zetelde op het indrukwekkende landgoed van de borg Verhildersum. Het imposante portret is na een leven op een zolder in België nu weer te zien in de borg en is één van de objecten in de collectie die het adellijke leven op het landgoed belichten. De pracht en praal van Verhildersum is echter niet het enige verhaal dat de verzameling vertelt. Een brede collectie aan objecten geeft een goed beeld van diverse aspecten van het leven in de provincie. Zo staat er bijvoorbeeld een arbeidershuisje op het landgoed. Een ander belangrijk onderdeel is de ontwikkeling van de landbouw in Groningen, die niet alleen wordt getoond aan de hand van diverse machines. De welvaart die deze ontwikkeling met zich meebracht is onder andere te zien in een fantastische collectie negentiende-eeuwse kledij. Een goed voorbeeld hiervan is het trouwkostuum van Hilje Hopma.

Stichting Huizinga Meubel


Naar aanleiding van een tentoonstelling over J.A. Huizinga en zijn meubelfabriek ‘Nederland’ in het Veenkoloniaal Museum, is in 2016 de Stichting Huizinga Meubel Nederland opgericht. Met als doel het rehabiliteren van Huizinga en zijn fabriek, heeft de jonge stichting inmiddels een bescheiden verzameling aan documentatie, beeldmateriaal en meubelen opgebouwd. Een collectie die blijft groeien en onder andere een bureau naar ontwerp van A.J. Sanders omvat. Ook persoonlijke artefacten behoren tot de verzameling, zoals de bril van Jacobus Huizinga. Tot op heden is er nog geen vaste plek waar de collectie wordt gepresenteerd, maar wel worden bij gelegenheid delen ervan tijdelijk opgenomen in wisseltentoonstellingen bij onder andere musea, op beurzen en bij zorginstellingen.

1079

1072

Museum ’t Rieuw


Het Museum ’t Rieuw is sinds 2012 gevestigd in de schuur van de authentieke boerderij Kimm naast de Coendersborg in Nuis. Het laat het leven op de boerderij tot de jaren zestig van de vorige eeuw zien en dan met name dat van een gemengd bedrijf. De collectie is hier grotendeels op toegespitst. Neem bijvoorbeeld de aanwezigheid van een echte rosmolen, in dit geval gebruikt om boter mee te karnen. Voorwerpen die te maken hebben met het huishouden maken tevens deel uit van de verzameling. Een wasstamper illustreert goed hoe de was werd gedaan zonder de moderne luxe van een wasmachine. De verzameling, begonnen in de tweede helft van de jaren tachtig, beperkt zich niet alleen tot voorwerpen op de boerderij. Ook objecten die verband houden met de geschiedenis van het zuidelijk Westerkwartier, zoals de ontwikkeling van het landschap met hoog- en laagveen, worden in het museum getoond.

Boerderijmuseum Duurswold


De pigmentkast van een huisschilder in een boerderijmuseum, dat is misschien niet wat iedereen verwacht. Toch is deze kast onderdeel van het Boerderijmuseum Duurswold in Slochteren, want naast de vele werktuigen en gereedschappen die te maken hebben met het leven op de boerderij, zijn ook verschillende ambachten in de collectie vertegenwoordigd. Behalve de benodigdheden voor een huisschilder is er onder andere ook een deel van de werkplaats voor een wagenmaker of kuiper. Dat de collectie over het boerenleven ook zeer veelzijdig is, bewijst een koperen waterketel. Deze werd door de boerin gebruikt om volgens de laatste ontwikkelingen water warm te houden en thee te schenken.

752

713

Fraeylemaborg


Omringd door de statige bomen van het landgoed, ligt de Fraeylemaborg.
Deze borg is van alle steenhuizen het langst bewoond gebleven. Tot ver in de twintigste eeuw, leefden de nazaten van de familie Thomassen à Thuessink van der Hoop van Slochteren er. Daardoor heeft de borg een collectie, die varieert van zeer oude stukken, tot objecten die dateren uit de eerste helft van de twintigste eeuw. Nu vormen deze objecten, samen met vele bruiklenen uit andere collecties, de basis voor de stijlkamers. Een voorbeeld van deze inrichting is te zien in een knus aandoende huiskamer. De Gerrit van Houtenstichting, die de borg in de jaren zeventig aankocht, presenteert in de borg het werk van deze laat negentiende-eeuwse schilder, evenals werk van kunstenaars als Mesdag. Sinds enkele jaren is de borg ook in het bezit van follies. Deze unieke bouwwerkjes staan verspreid over de uitgestrekte Engelse landschapstuin.

Jan Menze van Diepen Stichting


Een Japanse fles met een Nederlandse naam. Deze apothekersfles uit de zeventiende of achttiende eeuw is slechts één van de vele porseleinen objecten in de deelcollectie Aziatische keramiek in de Jan Menze van Diepen Stichting. Van Diepen, die de liefde voor het verzamelen met de paplepel kreeg ingegoten, borduurde voort op de verzameling van zijn ouders en breidde deze tijdens zijn leven fors uit met schilderkunst van Groninger meesters en orangana. Dat zijn interesse breed georiënteerd is, blijkt ook uit de deelcollectie topografie, waar onder andere een prachtige oude getailleerde kaart van de stad Groningen uit de late zestiende eeuw in is opgenomen. Jan Menze van Diepen liet de collectie aan de door hem opgerichte stichting na. Tegenwoordig wordt een deel van de collectie wisselend tentoongesteld in de Fraeylemaborg in Slochteren en in andere musea. Ook leent de stichting objecten van de verzameling uit voor tentoonstellingen.

Fredewalda


De geschiedenis van Tolbert wordt verteld door middel van de maquette die een centrale plaats inneemt in de Oudheidkamer Fredewalda. Gevestigd in de historische Cazemierboerderij, verzamelt de stichting dan ook objecten die bijdragen om de kennis over de geschiedenis van Tolbert over te brengen. Veel voorwerpen zijn afkomstig uit huizen die ook op de maquette te zien zijn. Zwaartepunten liggen voornamelijk in de deelcollecties huishouden en kleding en sieraden. Veel objecten lijken misschien alledaags, maar vaak is het verhaal dat er aan vast zit, wat de objecten bijzonder maakt. Zo ook het ogenschijnlijk zeer eenvoudige object van zink, dat een slimme uitvinding van een smid in oorlogstijd blijkt te zijn.

Menkemaborg


Te midden van elegante tuinen en een heus doolhof prijkt de roodbakstenen glorie genaamd de Menkemaborg. De borg kent een lange geschiedenis die maar liefst teruggaat tot de veertiende eeuw. In deze lange periode is de borg bewoond geweest door verscheidende families. De verschillende bewoners hebben flink verbouwd, waarmee het uiterlijk door de eeuwen heen drastisch veranderde. Wie vandaag de dag rond de borg loopt en een kritische blik werpt, vindt in de muren nog veel van deze bouwgeschiedenis terug. Inmiddels is de borg al ruim negentig jaar open voor publiek en maakt het onderdeel uit van het Groninger Museum. De verschillende deelcollecties van het museum bestaan onder andere uit interieurstukken die het gebouw voor de bezoeker aan de binnenkant ook zeer interessant maken. Denk hierbij aan een prachtige schouw met een geschilderde voorstelling van Perseus en Andromeda of het imposante staatsieledikant, waar zelfs koning Willem III in geslapen heeft.

Het Behouden Blik


Museum Het Behouden Blik werpt een blik op blik, ander verpakkingsmateriaal en promotiemiddelen die in de twintigste eeuw moesten helpen allerhande producten als koffie en chocolade bij de consument te brengen. Het museum opende in 2001 en werd in 2010 een stichting. De verzamelde objecten komen uit het hele land, maar toch wel bijzonder blijven de objecten die uit de regio afkomstig zijn. Zo zijn de Groninger Koffiebranderijen vertegenwoordigd in de deelcollecties. Het koffieloodje van het bedrijf Insulinde maakt hier deel van uit. Dat Het Behouden Blik ook een paar echte kunstwerkjes heeft weten te verzamelen, is onder andere te zien aan een klein trommeltje dat oorspronkelijk gevuld was met chocoladepastilles.

Veenkoloniaal Museum


In een monumentaal pand in het centrum van Veendam en dus in het midden van de veenkoloniën is het Veenkoloniaal Museum gevestigd. Ontstaan in 1939 en gegroeid uit een privécollectie, licht het museum enkele interessante perioden uit de geschiedenis van de streek uit, te beginnen bij de prehistorie. De nadruk van de collectie ligt echter voornamelijk op de ontwikkelingen van de omgeving in een veel latere tijd. Vanaf de zeventiende eeuw vond er veel vervening plaats en kwam uiteindelijk de binnenvaart en zeevaart op gang. Niet veel later kwam ook de strokarton- en aardappelzetmeelindustrie op. Vooral het laatste groeide op initiatief van Willem Albert Scholten door tot een bedrijf van internationaal formaat. Het museum bezit de volledige inrichting van het kantoor van Scholten, inclusief de schilderijen die hij verzamelde, waaronder een winters landschap. De binding van de Veenkoloniën met de zeevaart wordt duidelijk in objecten als een houten drinklepel, die vanuit het buitenland als souvenir mee naar huis werden genomen.

Deze pagina delen facebook twitter pinterest Embed