De tjalk is een rondgebouwd vrachtschip met een vlakke bodem. Daardoor heeft het schip een groot laadvermogen en een geringe diepgang. Tjalken zijn zeer geschikt om op ondiepe wateren te varen. Ze waren daarom hét vrachtschip van de Zuiderzee.

De aanduiding tjalk is een verzamelnaam voor oer-Nederlandse platbodems met zwaarden en een gaffelgetuigde mast. Meestal werden ze in Friesland en Groningen gebouwd. In de loop der tijd werden vooral in Groningen robuuste tweemasters met een hogere romp en stevens gebouwd als zeetjalk.

Gaffelgetuigd wil zeggen dat het grootzeil aan een gaffel (= rondhout) bevestigd is. Het klauwvormig uiteinde hiervan grijpt om de mast heen, en kan zowel horizontaal als verticaal bewogen worden. Zijzwaarden zorgen ervoor dat schepen zonder kiel, zoals de tjalk, niet gaan 'driften', zich zijwaarts verplaatsen.