Tijdens de Duitse Bezetting (1940-1945) was het voor drukkers lastig om aan papier te komen vanwege de strenge Duitse controle op de grafische sector. Ook uitgeverij Mulder, gevestigd aan de Wartburgstraat 273 in Oude Pekela, had last van de papierschaarste en de nationaalsocialistische controledrang. Op een gegeven moment kreeg Mulder geen papier meer toegewezen voor het drukken van Pekela’s Nieuws- en Advertentieblad.

Het drukverbod werd hem medegedeeld per brief. Mulder kreeg dispensatie voor familiedrukwerk zoals geboortekaartjes. Dit geboortekaartje is afkomstig uit het Veenkoloniaal Museum en werd niet gedrukt bij Mulder, maar verscheen wel ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Er fietst een ooievaar door een opening van een Duitse barricade. De inboedel en papieren administratie van de uitgeverij van Mulder werd in 1986 overgebracht naar GRID Grafisch Museum in Groningen. 

De bezetter realiseerde zich goed dat met behulp van papier verzet kon worden geboden. Daarom werd er een hele bureaucratie opgetuigd om stevige controle te krijgen op de verspreiding van het communicatiemiddel papier. Drukkerijen waren vanaf december 1940 verplicht hun inkoop van papier via het Rijksbureau voor Papier te laten goedkeuren. Niet veel later moest elke drukker ook een boekhouding aanleggen waarin het papierverbruik en de papiervoorraad werden bijgehouden.

De illegale pers kon geen verzet bieden als zij geen papier had. Om aan papier te komen, moest worden geknoeid met de papieradministratie. Illegale kranten werden dus afhankelijk van hun contacten in de papierwereld. Het verzet had niet alleen voor zijn kranten papier nodig. Om onderduikers van voedsel te voorzien, waren bonkaarten nodig. De onderduikers kregen deze niet van de autoriteiten. Het verzet loste dit probleem op door zelf voedselbonnen te drukken. 

Wanneer de papiernood hoog was, pleegden verzetsleden zelfs overvallen. De grootste en bekendste overval in Nederland om bonkaarten te bemachtigen, vond plaats op 17 mei 1944, op drukkerij Hoitsema aan de Tuinbouwstraat in Groningen. Bij deze overval maakte het verzet maar liefst 133.450 bonkaarten buit. Groningen beleefde nog een spectaculaire overval. In februari 1945 was er bij de communistische verzetskrant De Waarheid zo’n tekort aan papier, dat enkele Groningse leden van de Communistische Partij overgingen tot een overval op papiergroothandel C.G.A. Corvey aan De Laan, in de stad Groningen. In totaal werd twee en een half ton papier buit gemaakt. Zo kon De Waarheid gedrukt en verspreid blijven worden. 

Met dank aan het Veenkoloniaal Museum, GRID Grafisch Museum Groningen en Simone Hulter. 

Objectgegevens: 

GRID Grafisch Museum:

- Dispensatie familiedrukwerk, verleend aan Uitgeverij Mulder, Oude Pekela 1942.

- Drukverbod 1942.

Veenkoloniaal Museum:

- Voorbeeld familiedrukwerk: geboortekaart, 26 juli 1944, Bloemendaal.