Door een groeiende bevolking steeg de prijs van het vee en werd perkament steeds duurder.

Voordat er papier was, schreef men op gewei, hout, steen en op perkament, zoals in dit getijdenboek. Gelovigen gebruikten dit handgeschreven gebedenboek voor het persoonlijk belijden van hun godsdienst. Met prachtige, gekleurde initialen (beginletters), penwerk en randversieringen werden ze meegevoerd in de gebeden. Vermoedelijk is dit vroeg 16e-eeuwse getijdenboek afkomstig van klooster Germania in Thesinge. Benedictijner monniken bouwden dit klooster aan het einde van de 12e eeuw. Van dit kloostercomplex is enkel het koor van de kerk bewaard gebleven.

Dit in het Middelnederlands geschreven gebedenboek, opent met de getijden tot Alle Heiligen, gevolgd door een serie gebeden die het kerkelijk jaar volgen - van Kerstmis tot Pasen - en gebeden tot een aantal heiligen. De decoraties, die veelal bestaan uit bloemen, planten en vogels, vertonen grote verwantschap met andere handschriften die worden toegeschreven aan de kloosters van Selwerd en Thesinge.

Perkament wordt gemaakt van onthaarde, opgerekte en gedroogde dierenhuiden. Zelfs een klein perkamenten boekje vereiste een groot aantal dierenhuiden: voor dit 138 pagina's tellend getijdenboek waren mogelijk tot twintig huiden nodig. Ook in Groningen zijn de oudste oorkonden en privileges op perkament geschreven. Men gebruikte hiervoor inkt op koolstofbasis en later, de ijzerhoudende galappelinkt, gemaakt van galappels die vastzitten aan eikenbladeren. De oudste nog bestaande originele perkamenten oorkonde in de Groninger Archieven dateert uit 1258.

Door een groeiende bevolking steeg de prijs van het vee en werd perkament steeds duurder. Aan het eind van de Middeleeuwen raakte het goedkopere papier vanuit het Middellandse Zeegebied over geheel Europa verspreid en verdrong het daarbij geleidelijk schriftdragers zoals perkament.

Met dank aan Alisa van de Haar, Bijzondere Collecties UB en Megan K. Williams.

Objectgegevens Universiteitsbibliotheek Groningen: Getijdenboek uit het klooster Thesinge (?), eerste kwart 16e eeuw. Hs add 360.

Hoge resolutiefoto's Download object

Deze pagina delen facebook twitter pinterest Embed