De Collectie Groningen op speelkaarten

Op de speelkaarten uit de set ‘Collectie Groningen’ staan afbeeldingen van objecten die te vinden zijn in erfgoedinstellingen in stad en provincie Groningen. In de tentoonstelling hieronder vindt u meer informatie over de voorwerpen op de kaarten en ziet u waar zij te bewonderen zijn.

Fraeylemaborg, Slochteren. De portretten van Henric Piccardt en Anna Elisabeth Rengers, geschilderd op koper door Herman Collenius (1650-1723). Het echtpaar zwaaide vanaf 1690 de scepter op de Fraeylemaborg.

Verhildersum, Leens. Een portret van Allard Tjarda van Starkenborgh, heer van Leens, met zijn vrouw Gratia Susanna Clant en hun drie kinderen. Rechtsboven is een weergave van de borg te zien zoals die er in 1670 uit zag.

Fraeylemaborg, Slochteren. Twee grote staatsieportretten van Koning-Stadhouder Willem III en zijn vrouw Queen Mary II Stuart. Portretschilder Jan Hendrik Brandon maakte de schilderijen in 1691.

Kapiteinshuis Pekela, Nieuwe Pekela. De portretten van het echtpaar Berend Boekes Höster en Roelina Jans Smit uit Veendam. Hij was kapitein op het schip de Anna, dat in 1884 verging. Zijn lichaam is nooit gevonden.

Museum ’t Rieuw, Nuis. Met deze houten wagen werd met behulp van verhoogde zijstukken het hooi van het land naar de boerderij gebracht. Het opladen van het hooi op de wagen was een secuur werkje.

Boerderijmuseum Duurswold, Slochteren. Deze melkmachine is een van de eerste in zijn soort en al voorzien van elektrisch aangedreven zuigers. De machine doet de zuigbeweging van het kalf na, de zuigers zorgen voor een vacuüm

751

Oudheidkamer Fredewalda, Tolbert. Deze maquette van Tolbert anno 1925 is een door één man gemaakt meesterwerk van ruim 17 vierkante meter. Alles staat er op, tot op de millimeter nauwkeurig.

Veenkoloniaal Museum, Veendam. Om de wanden van zijn woning aan de Grote Markt te verfraaien, liet Scholten, Nederlands eerste industriële multinational, door verschillende schilders episodes uit zijn leven vastleggen.

Jan Menze van Diepenstichting, Slochteren. Twee kopergravures laten de jonge stadhouder Willem V (1748-1806) zien. Dat Willem wordt opgevoed als toekomstige heerser over Nederland is te zien aan zijn stoere en zelfbewuste houding.

Noord-Nederlands Trein en Tram Museum, Zuidbroek. Een rangeerlantaarn van de Deutsche Reichsbahn uit de Tweede Wereldoorlog. Op de klep aan de achterzijde staat een Duitse adelaar met hakenkruis

1076

Stichting Huizinga Meubel Nederland. Een unieke combinatie: de ontwerpschets én het meubel dat ernaar gemaakt is. Het is een buffet van mahoniehout, gemaakt in de in die tijd (periode 1880-1910) populaire neo-stijl.

Gemeentelijke Bewaarplaats Bodemvondsten, Groningen. Deze speld, afkomstig uit de hoge middeleeuwen (900-1100), is een van vele bijzondere mantelspelden die bij opgravingen aan de Grote Markt oostzijde zijn gevonden.

Jan Menze van Diepen Stichting, Slochteren. Van Diepen (1905-1994), scheepsbouwer en kunstverzamelaar, liet een kunstcollectie na die wereldwijd grote faam geniet. Hier zien we hem op een schilderij van J.H. Eversen uit 1975.

Veenkoloniaal Museum, Veendam. Het is niet bekend wie de elegante dame is op dit portret, een schilderij van de in Veendam geboren Bart Peizel (1887-1974). Het museum beschouwt haar als hun eigen Veendammer Mona Lisa.

Vestingmuseum, Bad Nieuweschans. Dit olieverf op doek, voorstellende de Voorstraat in Nieuweschans in 1902 met de vestinggracht op de voorgrond, laat zien dat gemeenteontvanger Frederik Verver een getalenteerd ‘artiest’ was.

Groninger Schaatsmuseum, Sappemeer. Een fraai model uit de collectie van het museum zijn deze kinderschaatsen compleet met schoen. Ze zijn van vóór 1940. Kenmerkend is de afwerking van de punt met een koperen eikeltje.

Noordelijk Schaapvaartmuseum, Groningen. Deze Japanse rolprent uit de collectie van het museum is geschilderd door Tamaki Quacutei uit Nagasaki. Op de 19e-eeuwse kakemono is een Nederlands (fantasie?)schip te zien.

Kloostermuseum Sint Bernardushof, Aduard. Vier letters in keramiek. Dat is alles wat er is overgebleven van een prachtige plaquette met daarop een stichtingstekst, die eens de ziekenzaal van het klooster van Aduard sierde.

Museum De Oude Wolden, Bellingwolde. Een bijzonder artefact in het museum is een zilveren chatelaine uit het einde van de 18e eeuw. Zij bestaat uit een zilveren haak, met een schaar, een naaldenkoker en een speldenkussen.

Stichting Oude Groninger Kerken. De Mariakerk in Krewerd bezit een van de oudste nog bespeelbare orgels van Nederland. Het is in 1531 gebouwd door een onbekende bouwer, met gebruikmaking van 15e-eeuws pijpwerk.

GRID Grafisch Museum, Groningen. Dit lijvige boekwerk met de welluidende titel ‘Die Graphischen Künste der Gegenwart’ uit 1895, laat zien hoe ver de grafische kunsten en technieken eind 19e eeuw waren gevorderd.

Ambachtelijk Streekmuseum ’t Steenhuus, Nuis. In de pronkkamer van het museum staat een complete bedstedenwand. Zo’n wand had meestal twee bedsteden links en rechts, met daartussen een servies- en/of inloopkast.

Visserijmuseum, Zoutkamp. Dit visbootje is voor de Tweede Wereldoorlog gebouwd in het Friese Veenwoudsterwal. Het ‘boatsje’ was een eengangsboot, geheel open met achterin een bun en een lengte van 16 voet over de stevens.

Boerderijmuseum Duurswold, Slochteren. Met deze ijsbereider uit het museum kost het zelf ijsjes maken de nodige tijd. In het houten vat zit een metalen vat. Hierin gaat de grondstof voor het ijs en tussen beide vaten komen brokjes ijs.

711

Fraeylemaborg, Slochteren. Op dit portret staan de zusjes Louise (zeven jaar) en Jeanne (twaalf jaar). Samen met hun ouders hebben ze als laatsten meegemaakt hoe het is om in zo’n prachtige borg met een groot park te wonen.

Het Behouden Blik, Uithuizermeeden. Het museum is in het gelukkige bezit van een van de drie sprookjesalbums die Verkade in 1903, 1904 en 1905 heeft uitgegeven. Elke pagina heeft een thema dat door de plaatjes wordt verbeeld.

Historische Scheepswerf Wolthuis, Sappemeer. Deze smederij dateert van omstreeks 1880 en is een van de oudste installaties van de werf. Ze bevindt zich vóór in de hellingschuur, compleet met aambeeld en een aantal smeedtangen.

Kapiteinshuis Pekela, Nieuwe Pekela. Abraham Westers (1928-2018), zoon van een fabrikant in Nieuwe Pekela, keerde na zijn pensionering uit Den Haag terug naar Groningen en nam het initiatief tot oprichting van het Kapiteinshuis Pekela.

Klokkengieterijmuseum, Heiligerlee. Deze klok werd in 1734 gegoten door J. Borchardt uit Groningen voor de kerk van Oldehove, in opdracht van de bekende en beruchte Groninger landjonker Rudolf de Mepsche.

Museum Klooster Ter Apel. Mogelijk al in 1501 werd in de kerk van het klooster een zijaltaar met relieken aan Rochus gewijd. En dat met reden. Kwam hij ergens waar de pest woedde, dan bleef hij daar om de zieken te verplegen.

Landgoed Verhildersum, Leens. Deze kussen- kolomkast is afkomstig van de familie Tjarda van Starkenborgh en is gemaakt in de tijd dat de familie de borg bewoonde. Het is een typisch Nederlandse kast uit de 17e eeuw.

Menkemaborg, Uithuizen. In de borg zijn nog vier door Jan de Rijk gebeeldhouwde eikenhouten schouwen aanwezig, waarvan de grootste in de grote zaal. Het wapen van de opdrachtgevers is gebeiteld in de bovenzijde.

Museum Nienoord, Leek. Dit 18e-eeuwse voorwerp geeft een bijzonder en intiem inzicht in het reizen in oude tijden. De bourdalou is een pot waarin men \'s nachts zijn behoefte kon doen. Dit exemplaar was hier de reisvariant van.

Museum Wierdenland, Ezinge. Het dubbele paardengraf met hond is een van de meest spectaculaire vondsten uit de Groninger archeologie. Het is in 1933 door prof. Albert
E. van Giffen gevonden in de wierde de Bouwerd.

Muzeeaquarium, Delfzijl. Dit dinosaurus-ei is gevonden in Solnhofen in Beieren. Tijdens het Jura en Krijt waren de dinosauriërs 140 miljoen jaar lang de heersende landdieren, tot zij 65 miljoen jaar geleden massaal uitstierven.

Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen. Deze bonkaarten zijn afkomstig uit het Babyhuis Prinses Margriet, waar tijdens de hongersnood van ’44-‘45 dertien ondervoede baby’s uit Amsterdam werden opgevangen en verzorgd.

Openluchtmuseum Het Hoogeland, Warffum. Dit schilderij, van de hand van kunstenaar Eterman, verbeeldt met veel drama de scheepsramp waarbij in 1886 vijf mannen op weg naar Rottumeroog omkwamen.

Oudheidkamer Fredewalda, Tolbert. Zes jaar is Jannes Westerhof uit Tolbert als hij in 1926 sterft aan ‘kroep’. Zijn dood maakt diepe indruk op de Tolberter Openbare Lagere School. Er wordt geld ingezameld voor een graftrommel.

Oudheidkamer Uithuizermeeden. Een bijzondere vondst is deze knop van een wandelstok uit de 16e eeuw. Ze is gemaakt van de ivoren boventand van een walrus. Dergelijke knoppen waren in gebruik bij chirurgijns.

Synagoge Bourtange. De synagoge bezit twee exemplaren van de ‘Geschiedenis en de oorlogen van de Joden’ door Flavius Josephus, een uit 1638 en een uit 1722. Die laatste is een schenking van de familie Fokkens.

Vestingmuseum Oudeschans. Het museum mag zich gelukkig prijzen met een bijzondere collectie Werra-keramiek. Het hier afgebeelde voorwerp uit 1619 is een aardewerken kom met twee horizontale oren.

Stichting Huizinga Meubel Nederland. Dit is een bescheiden toiletmeubel van mahonie, in een geometrische stijl, verwant aan de Nieuwe Kunst. Fraai in al haar eenvoud. En, als elk Huizinga-meubel, zeer solide van constructie.

1078

Stichting Oude Groninger Kerken. Goosen Geurt Alberda (1766-1830), bewoner van borg Dijksterhuis in Pieterburen, liet begin 19e eeuw door beeldhouwer Anthonie Walles in de triomfboog tussen schip en koor een opengewerkt houtsnijwerk aanbrengen.

Kloostermuseum Sint Bernardushof, Aduard. Waarschijnlijk is deze van kloostermoppen gelegde vloer, die in 1909 tevoorschijn kwam, de vloer uit de kapel van de ziekenzaal, waar hij dienst deed bij de dodenmis.

Jan Menze van Diepen Stichting, Slochteren. Op deze oudste gedrukte kaart van Groningen heeft de stad nog de omvang van de late middeleeuwen, met vestingwallen, muren en poorten. Opvallend is de citadel van Alva.

Deze pagina delen facebook twitter pinterest Embed