Feitelijk is de Bourdalou een po, ook wel pot, waterpot, kamerpot, nachtspiegel, (onder)steek of pispot genoemd

Dit eigenaardige achttiende eeuwse voorwerp uit de deelcollectie ‘reisneccessaires’ van het Nationaal Rijtuigmuseum Nienoord geeft een bijzonder en intiem inzicht in het reizen in oude tijden. En vertelt iets over de daarbij noodzakelijke voorzieningen. Zoals dit ‘nachtspiegeltje’, een bourdalou, bedoeld voor de dames. Te gebruiken op reis, onderweg, in het rijtuig…


Het etymologisch woordenboek zegt over de bourdalou: ‘bourdalou [langwerpige nachtpot] {bordeloe ca. 1710, bourdalou na 1950} genoemd naar de Franse geestelijke Louis Bourdaloue (1632-1704), wiens preken zo lang waren dat men uit voorzorg het voorwerp meenam naar de kerk.’


Feitelijk is de Bourdalou dus een po (ook wel pot, waterpot, kamerpot, nachtspiegel, (onder)steek of minder netjes pispot genoemd), kortom een pot waarin men 's nachts zijn behoefte kon doen. Deze bourdalou was hier de reisvariant van.


In het verleden werd de inhoud van de nachtspiegel niet weggegooid maar bewaard en ingezameld door leerlooiers en wolkammers. De ammoniak in de urine was een waardevol ingrediënt voor het behandelen van leer en wol. Aangenomen mag echter worden dat de dames in het rijtuig zich bij de eerst voorkomende gelegenheid van het 'reisplasje' ontdaan zullen hebben…


Overigens waren er voor de meer op luxe gestelde dames in de achttiende en negentiende eeuw ook al reiskoetsen met ingebouwd toilet.

Hoge resolutiefoto's Download object

Deze pagina delen facebook twitter pinterest Embed