In de museumzaal van Vestingmuseum Nieuweschans is een prominente plek ingeruimd voor de maquette van het vestingstadje. Want hoewel uitgevoerd in “vestzakformaat”, doet juist de driedimensionale weergave van wat ooit één op één werkelijkheid was, het meest een beroep op de verbeelding van de beschouwer.

Het schaalmodel van de vesting Nieuweschans verbeeldt de situatie in 1825. Het stadje bestaat dan inmiddels krap tweehonderd jaar en verkeert in de nadagen van haar bestaan als een bolwerk van verdediging. Goed 45 jaar later wordt begonnen met haar ontmanteling, die nog eens 35 jaar zal duren.

De maquette toont in één oogopslag de strakke vijfhoekige grondvorm, de wallen en de grachten. Oorspronkelijk was er alleen sprake van de Bellingwolderpoort, later kwam daar de Winschoterpoort bij. Wie zijn ogen sluit en de verbeelding de vrije loop laat, kan heel in de verte het zachte geroezemoes horen, dat eens in de straten en de huisjes heeft geklonken…