Grote gezinnen waren belangrijk in het Duitsland van de Tweede Wereldoorlog. Duitse moeders werden aangemoedigd veel kinderen te krijgen zodat het Germaanse ras explosief zou groeien. En zoals mannen onderscheiden werden met medailles voor bijvoorbeeld getoonde moed konden vrouwen er ook één krijgen voor hun bijdrage aan de Duitse maatschappij: het Ehrenkreuz der Deutschen Mutter, het 'moederkruis'.

De kruizen werden vanaf 1938 verleend op moederdag en op 4 augustus, de verjaardag van Hitlers moeder. Eerst werd er brons en zilver gebruikt als materiaal voor de kruizen, later in de oorlog werd dat te schaars en ging men over op goedkope metalen zoals zink en kop. De voorkant is blauw geëmailleerd met in het midden een zwart hakenkruis op een witte ondergrond. In de rand eromheen staat het opschrift ‘Der Deutschen Mutter’. De ruimte tussen de armen is met korte bronzen, zilveren of gouden stralen bezet. Op de achterkant staat de datum '16 December 1938' en de handtekening van Adolf Hitler. De kruizen hadden een blauw lint waarmee het om de hals gedragen kon worden.

Net als bij een militaire orde had het moederkruis verschillende rangen. De waarde steeg met het aantal kinderen. Bij vier kinderen kreeg de vrouw een bronzen kruis, bij zes kinderen een zilveren (eigenlijk verzilverd brons) en bij acht kinderen een gouden (verguld brons). Na 1939, tijdens de oorlog, kwam er een tweede model uit, die door de materiaalschaarste van goedkoper materiaal (waaronder witmetaal en oorlogsmetaal) gemaakt was.

Vrouwen die een moederkruis droegen stonden in hoog aanzien. Op straat werden ze door de Hitlerjugend met de Hitlergroet begroet, door ambtenaren werden ze met eerbied behandeld en ze hadden recht op een zitplaats in het openbaar vervoer.

Hoewel de vrouw als moeder in aanzien steeg, was het bepaald niet bevorderlijk voor de emancipatie van de vrouw. Zij was er om kinderen te krijgen en deze op de juiste, nationalistische wijze groot te brengen. Hitler noemde het gezin in een rede eens 'het slagveld van de moeder'. Met onze moderne kijk op de positie van de vrouw vragen we ons af of hij niet beter 'het slagveld vóór de moeder' had kunnen zeggen.